Powered By Blogger

Senin, Agustus 23, 2010

gurindam minang

Bismillah pena kami gorehkan
Lakek nan itam ka nan putiah
Kok salah toloang tunjuakkan
Basudio kami maaliah
Sijarah nagari kami buek
Takuik kok ilang tak manantu
Jikok ado salah jo sasek
Tolong tunjuakkan di nan tahu
Sijarah nagari jo Gurindam
Hapalan anak mudo-mudo
Simpan di hati dalam-dalam
Ingek-ingekkan nak jan lupo
Sijarah usah dihilangkan
Simpanan adaik di pangulu
Kabek arek, buhua sentakkan
Agiahkan di ma ka paralu
Sijarah nagari kami susun
Guno parintang-rintang utak
Ka Allah kami minta ampun
Rido jo maaf ka dunsanak
Abdul Karim Datuak Bandaro
Namo jo gala nan manyusun
Wakatu manulih gurindam nangko
Baumua tujuah puluah tahun
Sambilan baleh sambilan ampek
Tanggal anam bulan salapan
Gurindam nagari kami buek
Mulonyo pena kami cacahkan
Patang kamih malam Jumaek
Lalok sakalok barasian
Takanalah bana sakutiko
Digali tambo jo riwayaek
Elok sijarah dibukukan
Padonyo hilang laleh sajo
Diujuang abaik ka tujuah baleh (1685)
Datanglah niniak nan baduo
Maruhun Sipado jo amai Ameh
Dari Batipuah Sapuluah Koto
Niaik sangajo dalam hati
Mandirikan dusun jo taratak
Mambangun koto jo nagari
Nak laweh alam tampaik tagak
Didirikan dusun jo taratak
Tabangun koto jo nagari
Urang batambah kambang juo
Lah laweh alam tampaek tagak
Hukum dimano malinduangi
Masuak kawasan inyiak nantuo
Sitalang, Sitanang jo Batukambiang
Nagari tigo bahampiaran
Lahianyo hampia bairiang
Turunnyo dari Pariangan
Sitalang, Sitanang jo Batukambiang
Dahulunyo banamo Tigo Luhak
Lahianyo hampia bairiang
Dibawah lareh Sungai Pua
Patitiah adaik di pangulu
Kayu gadang di Sungai Pua
Urek manjelo kiri kanan
Kamudiaknyo sampai ka Marambuang
Kahilianyo sampai ka Sitanang
Dari Marambuang hilia Sitanang mudiak
Sa adaik sa limbago
Mancancang sampapeh
Mambunuah sabangun
Pangulunyo sa adaik
Malinnyo saki taok
Urang tuonyo saundang
Pangulunyo duduak samo randah
Tagak samo tinggi
Adaik barajo ka mupakaek
Dusun nagari lah dibangun
Habih maso batuka maso
Sakiro saratuih limo puluah tahun
Corak diubah dek Bulando (1835)
Dari kawasan inyiak tantuo
Katangan konteler Lubuak Basuang
Cataik sijarah dek nan mudo
Kajadi padoman dek rang kampuang
Bialah maso nak batuka
Kito babaliak ka Sitalang
Ingeki bateh nan baruba
Nagari usah dikisah urang
Nagari salaweh tapak tangan
Himpunan dusun jo taratak
Desanyo duo bagandiangan
Di dalam kawasan niniak mamak
Desa Tandikek di kalang hulu
Kampuang Malayu di tumpuan
Kana riwayaek nan dahulu
Maso di jaman panjajahan
Niaek panjajah maso itu
Ampek nagari disatukan
Tigo nagari lah satuju
Sitalang sajo nan batahan
Tigo nagari lah saiyo
Sitalang sajo nan manantang
Itu riwayaek tigo koto
Sitalang barajo surang
Jadi patitiah di pangulu
Sitalang barajo surang
Pangasiah ka urang lalu
Panyayang ka anak dagang
Adaiek nyo Bodi Chaniago
Datuak Parapatiah nan Sabatang
Islam agamo panduduaknyo
Sandi adaiek di ranah Minang
Duo puluah tujuah pangulu di nagari
Kapalo suku kasadonyo
Sapuluah payuang suku Pili
Tujuah payuang suku Koto
Suku Jambak tigo payuang
Suku Malayu sabuah sajo
Ampek kaum suku Tanjuang
Duo suku Chaniago
Kito sabuikkan satu persatu
Gala pangulu di nagari
Buliah nak samo jimek tahu
Kito mulai dari suku Pili
Partamo Datuak Sinaro nan Gamuak
Kaduo Datuak Sinaro nan Bangun
Elok baguru sambia duduak
Barikan warih turun-tamurun
Katigo Datuak Maruhun Basa
Kaampek Datuak Basa Pili
Kok indak tahu kito barajo
Kok nan alim iyo mangaji
Kalimo Datuak Kunyiang Tinggi
Kaanam Datuak Sinaro Kayo
Tuntuik ilimu kini-kini
Pacik pitaruah di nan mudo
Katujuah Datuak nan Kodoh
Kasalapan Datuak Bandaro Kuniang
Nan elok ambiakka contoh
Nan buruak tulak ka samping
Ka sambilan Datuak Marajo
Datuak Muncak ka nan sapuluah
Elok rajin kito batanyo
Usahokan diri jan takicuah
Suku koto tujuah kaum
Tujuah Datuak pangulu sako
Partamo Datuak Maruhun
Kaduo Datuak Tan Bandaro
Katigo bagala Datuak Kayo
Kaampek Datuak Majo Labiah
Tuah manusie dek sakato
Cilakonyo silang jo salisiah
Kalimo Datuak Maruhun Tinggi
Kaanam Datuak Majo Putiah
Katujuah Datuak Pado Batuah
Kito hiuik mahadang mati
Kok tumbuh silang jo salisiah
Nan pangulu tagak di tangah
Tigo pangulu suku Jambak
Partamo Datuak Majo Sati
Banyak manusie kawan galak
Banyak amalan kawan mati
Kaduo Datuak Maruhun Basa
Katigo Datuak Mangkudun
Adaek jo Sarak jan dilangga
Kok salah capek minta ampun
Duo pangulu Caniago
Partamo bagala Datuak Basa
Kaduo Datuak Tan Gagah
Kokohnyo adek jo limbago
Pangulu tagak di nan bana
Pantangnyo babuek salah
Ampek pangulu suku Tanjuang
Partamo Datuak Bandaro
Hari paneh buliah balindung
Jiko ujan buliah bataduah
Kaduo Datuak Indo Kayo
Katigo Datuak Nagari Basa
Kaampek Datuak Marajo Tanjuang
Kokohnya adaek jo limbago
Pangulu tagak di nan bana
Barulah aman koroang kampuang
Kapalo kaum Suku Malayu
Bagala Datuak Bagindo Sati
Duo puluah tujuah banyak pangulu
Indak mungkin ditambah lai
Tuanku kali salapan baleh
Suluah bendang dalam nagari
Maruhun Sipado jo amai Ameh
Nan mulo-mulo datang ka mari
Maruhun Sipado jo amai Ameh
Urang baduo laki bini
Nan mulo manatau jo manabeh
Rimbo baganti jo nagari
Maruhun Sipado tuo adaek
Amai Ameh bundo kanduang
Digali tambo jo riwayaek
Rimbo ditabeh jadi kampuang
Sitalang barajo surang
Patitiah adaek di pangulu
Panyayang di anak dagang
Pangasiah ka urang lalu
Tentukan bateh jo Sitalang
Kito kaji usua jo asa
Mulai dari Gunung Gadang
Ka rimbo Sikai nan data
Kasarasah batu maengo
Manuju puncak Pimatang Tujuah
Bak mantun warih ditarimo
Dipacik arek diganggam taguah
Kaulua aia balimbek
Kabukik bulek bania balariak
Barikan warih tapek-tapek
Panuah malimbak tunggang mailia
Kabukik sandaran badia
Kahulu batang Sumadang
Manuju rimbo piatu
Pandang padoman di nan lahia
Ambiaklah contoh ka nan manang
Kalau batanyo ka nan tau
Mauju galagah banyak
Di muaro ayia papo
Kawan galak iyo banyak
Kawan manangih jarang basuo
Ka muaro sungai Garinggiang
Awua sarumpun ditujunyo
Kalau manuhuak kawan sairing
Alamek badan ka binaso
Di bukik durian kambiang
Ka bukik batu munsajik
Usah marauik nan lah runciang
Nan lah lapuak jan diarik
Tabuak ka jirak sarang balam
Ka labuak cipan rimbo laweh
Kabatu banyak padang solok
Usah manurang di nan kalam
Jan disambuik nan dak jaleh
Pacik pitaruah elok-elok
Manuju batang tanungkek
Ka mangkudu nan sabatang
Bak nantun warih nan dijawek
Indak buliah dikarang-karang
Taantak ka batuang lanyah
Kamudiak nyo padang kunyik
Niniak mamak tak buliah langah
Taguah-taguah mamacik warih
Batuang balirik ditujunyo
Ka arikia gadang pimatang kabun
Warih dijawek dari nan tuo
Sampai ka cucu turun tamurun
Kasudahannyo ka gunuang gadang
Ka panutuik bateh nagari
Ulayaek pangulu di Sitalang
Indak dapek diubah lai
Bateh nagari lah samo tarang
Namo kampuang dangakan pulo
Kalau mambaco elok batanggang
Banyak ditunjuak di dalamnyo
Sitalang jo Batukambiang
Ditangah-tangah latak punago
Nan tanang nan buliah samiang
Urang nan payah malapeh hao
Kalau masuak ka Sitalang
Kampuang baru jolong basuo
Lah tuo tubuah siginyang
Indakkoh malu di nan mudo
Padang alai pasa malayu
Subanak jo kampuang apa
Piliah dek amai nan ka tuju
Adaek jo sarak jan dilangga
Sitalang pasa rabaa
Manjalang luhua mangkonyo rami
Putuih batagang indak baa
Putuih bakandua ibo hati
Simpang ampek jo kampuang batuang
Sinan musajik urang Sitalang
Elok baringek urang dikampuang
Bateh nagari dikisah urang
Lapeh dari munsajik jamiak
Mulo masuak desa tandikek
Sijarah nagari kami ambiak
Mukasuik warih nan dijawek
Kayu kalek batang paraman
Namo kampuang joloang basuo
Sakileh mato bapandangan
Kalau untuang batamu juo
Kayu Tanam Tandikek tangah
Kampuang lakuak kini lah tingga
Kini tolan bacando lengah
Isuak manjadi buah sasa
Padang Sariak jalan manurun
Lapeh monggoang baru mandaki
Manangih kaciak dalam kalumun
Maliek buruang tabang tinggi
Panyudahi batu palano
Simpang karuah jo Simpang janiah
Bia rugi asa balabo
Namun jariah manantang buliah
Dama Tandikek gatah cayia
Pamuluik balam tigo gayo
Takilek ikan dalam ayia
Tantukan jantan batinonyo
Sitalang barajo surang
Patitih adaek dipangulu
Panyayang di anak datang
Pangasiah ka urang lalu
Ampek munsajik di Sitalang
Simbul agamo di nagari
Bandik mambandik samo gadang
Alamaek sansaro badan diri
Munsajik abrar di tapi ayia
Munsajik taqwa di ateh pasa
Utang ameh buliah dibaia
Namun aqidah usah tajua
Munsajik jamiak di kampuang Batuang
Nurul Iman di Tandikek
Baganduah nan andia jo nan lisuang
Dimalah mancari ka mandapek
Sikola dasarnyo tigo di nagari
Sikola T.K sabuah sajo
Sarahkan anak kini-kini
Kudian banyak kagunonyo
SD Inpres di Padang Panjang
SD Duo di Tandikek
SD Satu di kampuang apa
Wakatu ketek bamain panjang
Dima palajaran nan kadapek
Lah tuo baru manyasa
Sasa dahulu pendapatan
Sasa kudian ndak paguno
Anak paralu disarahkan
Satidaknyo pandai tulih baco
Kalua kaba dalam koran
Anak awak dapek sansaro
Saketek haram baacuahkan
Sabaok indak pandai tulih baco
Koran talatak ateh meja
Awak lah pulang dari musajik
Kopi susu diminum juo
Lapeh rasonyo hauih badan
Dalam koran ado barita
Anak awak masuak rumah sakik
Sabaok indak pandai tulih baco
Saketek haram baacuahkan
Indak mungkin tapinteh lai
Mailia sampai ka muaro
Nan awak iyo lah rugi
Tibo di anak usah tasuo
Sungainyo Batang Sitalang
Mailia sampai ka muaro
Hulunyo di kaki gunung Gadang
Banyak lah ikan dahulunyo
Pado maso dahulunyo
Rimbonyo banyak batalang
Bak nantun warih ditarimo
Asa mulo namo Sitalang
Sitalang ambiak ka namo
Banyak alamaek nan takanduang
Talang nan banyak ka gunonyo
Banyak mampaek ka urang kampuang
Iyo talang namonyo talang
Elok kacolok di malam hari
Nan mudo ambiak ka lamang
Makanan urang sa nagari
Nan tuo anyam ka dindiang
Labiah sakokoh dindiang papan
Jadi sinjato bambu runciang
Dahulu pangusia panjajahan
Saru-eh ambiak ka saluang
Saluang di agiah bapitunang
Kuek saruan di urang kampuang
Urang dirantau capeklah pulang
Ujuangnyo ambiak ka suliang
Hiburan anak mudo-mudo
Iman di dado ka bapaliang
Adaek jo sarak jan dilendo
Kalau diambiak ka parian
Pambao ayia dari parigi
Hauih lapeh tawalah badan
Sajuak rasonyo badan diri
Iyo talang namonyo talang
Pandai-pandai mamakaikan
Kok salah gisia kanai miang
Bisonyo bapantang katawarkan
Talang diambiak ka pambuluah
Saluran ayia ka tapian
Pamandian anak mudo-mudo
Sabuang jo judi jan ditampuah
Lahia batin cilako badan
Tulak batundo ka narako
Ito talang namonyo talang
Sabatang ambiak ka pinggalan
Panjuluak Jambu masak ranum
Urang rantau capeklah pulang
Iboi kampuang jo halaman
Mari kito samo mambangun
Golok rambau panambang talang
Pamaga kabun jo tanaman
Lado di parak rampak mudo
Jikok parantau sagan pulang
Jo wesel pitih angku kirinkan
Itu namonyo lah satu juo
Talang di munggu rabah mudo
Ka tunggak tuo di tangah sawah
Usah bapangku tangan juo
Pitua ka kito nan diumah
Kok samo duduak di palanta
Baso jo basi pakaikan juo
Samo duduak maota-ota
Tataok horpamaek ka nan tuo
Kito salaku urang tuo
Ka jadi contoh karano bana
Mangecek usah banyak nan lato
Jan sampai laluan paja-paja
Kato sapatah ka nan udo
Ka jadi ubek jo panawa
Kalau bagarah bayak nan lato
Awak dianggaok indak baraka
Sitalang barajo surang
Patitih adaek sajak dulu
Panyayang ka anak dagang
Pangasiah ka urang lalu
Pancarian anak nagari
Manuruik salero nan lai lanteh
Nan banyal iyo urang tani
Satangah ado nan maggaleh
Asia tani bao ka balai
Untuak balanjo patang pagi
Sabagian adi jadi pagawai
Karajo mamburuah makan gaji
Ado pulo nan bakadai
Manjua makan-makanan
Nan bagak manjadi kutu balai
Jadi agen di terminal
Ado pulo pai ka rimbo
Mancari manau tabu-tabu
Satangah manjadi tukang tembok
Banyak nan pandai tukang kayu
Satangahnyo pai ka rimbo
Maangkuik kayu anema
Lah dapek pitih ka balanjo
Kabau kuruih murah tajua
Panduduak banyak nan marantau
Mancarikan untuang surang-surang
Batebaran di tiok pulau
Cari induik di kampuang urang
Sampai ka Jawa jo Kalimantan
Irian Jaya jo Sulawesi
Ado pulo masuak angkatan
Jadi tantara jo pulisi
Ado marantau ka Malaysia
Masuak ka Riau Pulau Batam
Satangah marantau pai baraja
Manuntuik ilimu jo kapandaian
Dirantau galeh babelok
Pai malam pulangnyo malam
Tumbuah nasin nan kaelok
Balipek ganda kauntungan
Ado juo nan [ulang siang
Masuak balai kalua balai
Kok tumbuah nasib ka malang
Tajirumuih oto masuk ngarai
Ado nan jadi sopir oto
Masuak kota kalua kota
Satangah padagang kaki limo
Manjuakan galeh jo maota
Satangtah karajo jo pemborong
Sipak sintuang mancari pitih
Surang-surang ado nan sombong
Urang kampuang banyak nan bangih
Satangah ado nan badukun
Maubek urang jo manto-manto
Diminta resep sagalo daun
Barakek yakin cegak juo
Kota Padang jo Pariaman
Padang Panjang jo Bukik Tinggi
Painan Solok Sawah Lunto
Laikan dandang di lautan
Juragan ingek di kamudi
Dunia ko banyak tipu dayo
Lubuak Sikapiang jo Payakumbuah
Batu Sangka Muaro Sijunjuang
Itulah alam Minangkabau
Usah bagaiang di nan rapuah
Cari nan kuek tampek bagantuang
Ingeki badan kok tarambau
Tali nan bapilin tigo
Tungku tigo sajarangan
Kalau pamimpin indak sakato
Jalan buntu bakapanjangan
Tabik minyak karano kampo
Kuek katam karano sapik
Kalau nan salah indak disapo
Sakampuang manaruah sakik
Nan kusuik capek disalasai
Nan karuah capek dipajaniah
Sarahkan karajo ka nan pandai
Barulah dapek nan barasiah
Kalau sangketo lamo dibungkuih
Tumbuahlah dandam jo kasumek
Akianyo bisua kok malatuih
Sakampuang urang dapek laknaek
Karajo baiak dicapekkan
Nak jan ditimpo dek nan buruak
Karajo buruak dilambekkan
Untuang ditimpo dek nan baiak
Kalau pandai manceteh aka
Mati lalu ka pucuaknyo
Indak pandai manceteh aka
Tumbuahlah tuneh di rusuaknyo
Pandai mambungkuih barang busuak
Lamo lambek babaun juo
Mandepek malu ayah jo induak
Awak bacenai salamonyo
Kalau awak tagak dimuko
Ingeki kawan di bulakang
Kok indak usah bakarajo
Sarahkan badan ka urang
Kalau kasatuan lah tacapai
Nagari aman jo santosa
Hati sanang paham salasai
Lamak lalok kito basamo
Padi masak jaguang maupiah
Rakyaek saiyo jo sakato
Jalan rancak kampuang barasiah
Rahmat turun sandirinyo
Bapak kayo mandeh batuah
Mamak disambah urang pulo
Urang lah takuik babuek salah
Insyaallah masuak sarugo
Rimbo tangah baluko Talang
Tampuniak taratang bungkuak
Kulik manih di pandakian
Pena patah dawaek tatunggang
Awak latiah mato mangantuak
Sadang manih kito hantikan

2 komentar:

  1. mantap... lah payah mancari gurindam ko kini mah

    BalasHapus
  2. seronok baca gurindam ini
    alam minangkabau bagaikan terbentang
    didepan mata....

    BalasHapus

Berkomentar lah dengan sopan...